Öğrencilerde nikotin kullanımı alarm veriyor: “E-sigaralar, tütünün yerini aldı”
Flaman Bölgesi’nde lise öğrencilerinin dörtte biri nikotin kullanıyor: Uzmanlar genç beyin gelişimine zarar konusunda uyarıyor
Öğrencilerde nikotin kullanımı alarm veriyor: “E-sigaralar, tütünün yerini aldı”
Flaman Bölgesi’nde lise öğrencilerinin dörtte biri nikotin kullanıyor: Uzmanlar genç beyin gelişimine zarar konusunda uyarıyor
Flaman Bölgesi’nde yapılan son araştırma, gençler arasında nikotin kullanımının endişe verici boyutlara ulaştığını ortaya koydu. Alkollü İçkiler ve Uyuşturucu İlaçlar Flaman Uzmanlık Merkezi’nin (VAD) yıllık anketine göre, her dört lise öğrencisinden biri geçtiğimiz eğitim yılında nikotin içeren ürün kullandı. Geleneksel tütün kullanımı azalırken, elektronik sigaralar (vape) gençlerin nikotin tüketiminde başlıca araç haline geldi.
E-sigaralar, tütünün tahtını devraldı
Araştırmaya göre Flaman öğrencilerin yüzde 24,9’u (yaklaşık 1’de 4 öğrenci) geçtiğimiz eğitim yılı içinde en az bir kez nikotin içeren bir ürün kullandı. E-sigara kullanımındaki artış dikkat çekici: Öğrencilerin yüzde 28’i hayatında en az bir kez elektronik sigara kullandığını, yüzde 23,5’i ise son bir yıl içinde düzenli olarak vape içtiğini belirtti. Düzenli kullanıcı oranı bir yılda ciddi artış gösterdi. Haftada en az bir kez e-sigara kullananların oranı yüzde 6,5’ten yüzde 9’a, günlük kullanıcıların oranı ise yüzde 3,7’den yüzde 6,1’e yükseldi. Uzmanlara göre bu artış, geleneksel sigara kullanımındaki düşüşün nikotin tüketimini azaltmaya yetmediğini gösteriyor.
Nikotin tüketiminde tablo endişe verici
Gençlerin nikotin kullanım biçimleri şu şekilde dağılıyor:
- Sadece tütün kullananlar: yüzde 1,4
- Sadece e-sigara kullananlar: yüzde 10,3
- Hem tütün hem e-sigara kullananlar: yüzde 13,2
Araştırma, e-sigara kullanıcılarının toplamda yüzde 23’ü aştığını ve gençlerin büyük bölümünün “dijital nikotin” ürünlerine yöneldiğini gösteriyor.
Kız öğrenciler erkekleri geçti
İlk kez, e-sigara kullanımında cinsiyet dengesi kız öğrenciler lehine değişti. Kızların yüzde 24,9’u, erkeklerin ise yüzde 22,2’si e-sigara kullandığını bildirdi. Uzmanlar bu farkın, sosyal medya etkisi ve aroma çeşitliliğinin kız öğrenciler üzerindeki cazibesinden kaynaklanabileceğini belirtiyor.
“Merak” ilk sırada, “yeniden sigaraya başlamamak” ikinci neden
Gençlerin e-sigaraya başlama nedenlerinin başında merak (yüzde 81) geliyor. Ancak dikkat çekici bir diğer veri, katılımcıların yüzde 40’ının “yeniden sigaraya başlamamak için” vape kullandıklarını ifade etmesi. Uzmanlar bu durumun, e-sigaraların nikotin bağımlılığını azaltmak yerine sürdürdüğünü vurguluyor.
Uzmanlardan net uyarı: “Tüm nikotin ürünleri aynı şekilde denetlenmeli”
Flaman Sağlıklı Yaşam Enstitüsü’nden Pieter Debognie, e-sigaraların gençler arasında hızla yayılmasının tütün ürünlerinin yasaklarına rağmen nikotin tüketimini sabit tuttuğuna dikkat çekti. Debognie, “E-sigaralar açıkça tütünün yerini aldı. Yüksek nikotin kullanımının ardındaki itici güç vapelerdir. Nikotin hangi formda alınırsa alınsın bağımlılık yapar ve gençlerin gelişen beyni için ciddi bir tehdit oluşturur,” dedi. Debognie, tütün yasalarının e-sigara ürünlerini yeterince kapsamadığını belirterek, “Tüm nikotin ürünleri aynı denetim, vergi ve reklam yasaklarına tabi tutulmalı” çağrısında bulundu.
E-sigaralar neden özellikle gençler için tehlikeli?
Uzmanlara göre, nikotin tüketiminin gençler üzerindeki etkileri sadece bağımlılıkla sınırlı değil.
- Beyin gelişimi: 25 yaşına kadar süren sinirsel gelişimi olumsuz etkileyerek dikkat, öğrenme ve dürtü kontrolünde bozulmalara yol açabiliyor.
- Bağımlılık riski: Nikotin, alkol ve birçok uyuşturucudan daha yüksek bağımlılık potansiyeline sahip.
- Kısa vadeli sağlık etkileri: Baş ağrısı, baş dönmesi, boğaz ve göğüs rahatsızlıkları, öksürük ve uyku sorunlarına neden olabiliyor.
- Ruh sağlığı: Nikotin kullanımı anksiyete ve depresyon semptomlarını artırabiliyor.
- Kimyasal tehlikeler: Bazı e-sigara kartuşlarında tespit edilen ağır metaller ve kimyasal bileşenler, uzun vadede akciğer ve karaciğer hasarına yol açabiliyor.
Avrupa genelinde de durum benzer
Avrupa genelinde yapılan benzer araştırmalar da gençlerin e-sigara kullanımında benzer bir artışa işaret ediyor. Hollanda, Fransa ve Almanya’da yapılan çalışmalara göre, lise çağındaki gençlerin yaklaşık yüzde 25’i e-sigara kullanmayı denemiş durumda. Avrupa Komisyonu, 2026’dan itibaren “tatlandırılmış e-sigaraların yasaklanması” ve “nikotin oranı sınırı” gibi önlemleri gündemine aldı.
“Yeni kuşak nikotin bağımlılığı” tehlikesi
Flaman Gençlik Sağlığı Konseyi’nden Dr. Anneleen Vleminckx, “Tütün karşıtı politikalar başarıya ulaşmıştı, ancak e-sigara pazarının gençleri hedef almasıyla yeni bir nikotin bağımlılığı kuşağı doğdu” diyerek endişesini dile getirdi.
“Klasik sigara içen genç sayısı azalıyor ama nikotin bağımlısı genç sayısı azalmıyor. Çünkü e-sigara, aynı etkiyi daha gizli, daha kolay ve daha ‘modern’ biçimde sağlıyor.”
Gençlerin nikotinle mücadelesi, yeni bir evreye girdi
Uzmanlara göre artık sorun sadece tütün değil, nikotinin dijital formları. E-sigara, “zararsız alternatif” olarak sunulsa da, gençlerin nikotin bağımlılığını besleyen bir araca dönüşmüş durumda. Eğitim kurumları, ebeveynler ve hükümetler, gençlerin bu yeni bağımlılık biçimine karşı daha kararlı politikalar geliştirmeye çağrılıyor.
Halil Uygun
