Flaman Bölgesi’nde barınma krizi: Düşük gelirli ailelerin üçte biri kira sonrası 500 euro ile ay sonunu getirmeye çalışıyor
“Yoksulluk ve Eşitsizlik Yıllığı” raporu, kira yükünün özellikle özel sektör kiracıları, mülteciler ve tek ebeveynli aileleri vurduğunu ortaya koydu. Sosyal konut listesi 187 bini aşarken, bekleme süresi 5 yıla yaklaştı. Uzmanlar: “Sosyal konut üretimi iki katına çıkarılmalı, kriz planı şart.”
Flaman Bölgesi’nde barınma krizi: Düşük gelirli ailelerin üçte biri kira sonrası 500 euro ile ay sonunu getirmeye çalışıyor
“Yoksulluk ve Eşitsizlik Yıllığı” raporu, kira yükünün özellikle özel sektör kiracıları, mülteciler ve tek ebeveynli aileleri vurduğunu ortaya koydu. Sosyal konut listesi 187 bini aşarken, bekleme süresi 5 yıla yaklaştı. Uzmanlar: “Sosyal konut üretimi iki katına çıkarılmalı, kriz planı şart.”
Flaman Bölgesi’nde barınma krizi derinleşiyor. “Yoksulluk ve Eşitsizlik Yıllığı” (Jaarboek Armoede en Ongelijkheid) raporuna göre, düşük gelirli ailelerin üçte biri konut giderlerini ödedikten sonra ay boyunca yalnızca 400 ila 500 euro ile yaşamak zorunda kalıyor. Bu durum, özellikle özel sektör kiracıları, tek ebeveynli aileler, mülteciler ve en düşük gelir grubundaki haneleri sert bir şekilde etkiliyor.
Rapor, 2018’den bu yana kira baskısının keskin şekilde arttığını ve hanelerin yüzde 64’ünün gelirinin yüzde 30’undan fazlasını kira ödemelerine harcadığını ortaya koyuyor. Kalan bütçe ise temel harcamaları bile karşılamaya yetmiyor. Ailelerin yüzde 78’i sağlık, enerji, eğitim ve günlük yaşam masraflarında ciddi kısıntıya gidiyor. Belçika’ya uyum sağlamaya çalışan yabancı kökenli aileler, yükselen kiralar ve sıkılaşan sosyal konut şartları nedeniyle sisteme girmekte daha fazla zorlanıyor.
Sosyal Konut Bekleme Listesi 187 Bini Aştı: 5 Yıla Yakın Bekleme
Flaman istatistiklerine göre bölgede 180.589 sosyal konut bulunuyor. Bu konutların sadece yüzde 6’sı toplam konut stokuna denk geliyor. Komşu Hollanda’da bu oran yüzde 28.
2024 sonunda sosyal konut bekleme listesi 187.874 kişiye çıktı. Bu rakam, 2021’e göre yüzde 13 artış anlamına geliyor. Ortalama bekleme süresi 4 yıl 8 ay, büyük şehirlerde ve geniş ailelerde bu süre daha da uzuyor.
Buna karşın 15 bin sosyal konutun boş olduğu belirtiliyor; bunların yüzde 10’u tadilat bekliyor. Netwerk tegen Armoede Başkanı Heidi Degerickx, sosyal konut politikalarının yıllardır geri planda kaldığını vurguladı: “Belgelerin tuğla sevdası var derler, fakat günümüz gençleri, yalnız yaşayanlar ve boşananlar mülk edinme şansına sahip değil. Sosyal konut yapımı yıllarca ihmal edildi; sonuç ortada.”
Sosyal Konutun Toplumsal Etkisi: Güvenlik, Ruh Sağlığı ve İş Bulma
Rapor, sosyal konuta erişimin sadece kira yükünü hafifletmediğini; aynı zamanda zihinsel sağlık, iş arama, eğitim ve borç yönetimi gibi alanlarda da olumlu etkiler yarattığını belirtiyor. Özel sektör kiracılarının yarısı gelirinin yüzde 30-40’ını kira ve giderlere ayırmak zorunda kalırken; sosyal konutlardaki hanelerde bu oran çok daha düşük. Araştırmacılar, konut politikası ile istihdam, borç danışmanlığı ve sağlık desteklerinin birleştirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Flaman Bölgesi’nde Sosyal Konut Politikası Sertleşti
Son yıllarda sosyal konutlara erişim şartları daha katı hâle getirildi. Uygulanan yeni kurallar arasında:
- Daha sıkı gelir denetimi,
- Yüksek seviyede Felemenkçe dil şartı,
- VDAB (iş bulma kurumu) kaydı zorunluluğu,
- İş tekliflerini reddetmeye sınırlama,
- 1 Ocak 2024 itibarıyla varlık testi (middelentoets): Belirli bir tasarruf miktarının üzerinde birikimi olanlar sistem dışı kalıyor.
Hükümetten 6 Milyar Euro’luk Yatırım Sözü: Ama Yeterli mi?
Flaman Konut Bakanı Melissa Depraetere, konut krizini kabul ederek 2042’ye kadar 56 bin yeni sosyal konut inşa etmeyi hedeflediklerini açıkladı. Ancak bu rakam, 2009–2025 döneminde tamamlanamayan 15 bin sosyal konutun da telafisini içeriyor.
Depraetere, “Konut krizi gerçek. Özellikle yalnız yaşayanlar ve düşük gelirli aileler ağır şekilde etkileniyor. Çözüm için sorumluluk alıyoruz.” dedi. Netwerk tegen Armoede ise bu hedefin yetersiz olduğunu savunuyor: “Sosyal konut üretimi iki katına çıkarılmalı; özel sektör kiracıları için kira yardımı genişletilmeli. Bu artık acil bir kriz.”
Avrupa’dan Uyarı: Flaman Bölgesi Sosyal Konutta Sınıfta Kaldı
Avrupa Sosyal Haklar Komitesi, Mart 2024’te yayımladığı raporda Flaman Bölgesi’nin sosyal konut yatırımlarında yetersiz kaldığını belirtti. Woonzaak isimli 70 örgütlü inisiyatifin başvurusu üzerine hazırlanan rapor bağlayıcı olmasa da, Komite düzenli takip yapılacağını duyurdu.
Halil Uygun
